آشنایی با اصطلاحات دندانپزشکی (بخش اول)
تمامی علوم و رشته‌های پزشکی دارای اصطلاحات و مفاهیم پایه هستند که به صورت تخصصی برای آن حوزه تعریف می‌شود. همه ما حداقل برای یک‌بار در طول عمر خود به دندانپزشکی مراجعه داشته‌ایم و اصطلاحات آن را شنیده‌ایم. آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم این حوزه می‌تواند به ما کمک کند تا در زمان مراجعه به دندان‌پزشک و ارائه توضیحات او، درک بهتری از مراحل درمان خود داشته باشیم. در این مقاله از سایت دکتر ستاره هاشمی به موضوع آشنایی با اصطلاحات دندانپزشکی می‌پردازیم. مطالعه این مقاله را به تمامی افرادی که با دندانپزشکی سروکار دارند پیشنهاد می‌کنیم. لطفاً تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
آبسه دندان (abscess)
پالپ یا عصب دندان که در نوک ریشه دندان قرار دارد، ممکن است به دلایل مختلف آسیب ببیند و متلاشی شود. چرک‌هایی که در ریشه دندان جمع می‌شوند منجر به عفونت آن می‌شوند. آبسه دندان در واقع همان چرک و عفونتی است که در ریشه دندان جمع می‌شود و به صورت ضایعه‌ای در لثه قابل دیدن است. در صورت عدم درمان به موقع، این عفونت‌ها به تدریج به بخش‌های دیگر مانند فضاهای اطراف حلق، مجاری تنفسی و حتی مغز راه پیدا می‌کنند. انتقال عفونت آبسه دندان به قسمت‌های دیگر بدن منجر به انسداد راه‌های تنفسی، درگیری مغز و آلودگی خون و حتی مرگ افراد می‌شوند. یکی از راه های درمان آن جراحی لثه با لیزر میباشد.
اکلوژن (occlusion)
یکی از مهم‌ترین مواردی که هنگام ترمیم یا بازسازی دندان‌ها باید مورد توجه قرار گیرد، اکلوژن است. اکلوژن در دندانپزشکی به نحوه جفت شدن دندان‌ها بر روی هم در زمان استراحت، هنگام جویدن غذا و زمان بلع گفته می‌شود. اکلوژن در واقع همان قرار گرفتن صحیح دندان‌ها روی هم و تراز بودن آنها در دهان است که در درمان‌های ارتودنسی، ترمیمی، پروتز و دیگر شاخه‌های دندانپزشکی اهمیت بالایی دارد.
اچ کردن (Etching)
اچ کردن یکی از درمان‌های دندانپزشکی است که دندان‌پزشک در آن از یک ژل اسیدی استفاده می‌کند. این روش درمانی برای ایجاد سطح مستحکم و سخت روی مینای دندان یا عاج آن استفاده می‌شود که رزین‌ها روی آن بچسبند. در واقع اچ کردن به منظور ایجاد قابلیت پیوند دندان با رزین‌ها انجام می‌شود.
اف آر سی (FRC)
زمانی که دندان‌ها به دلیل آسیب یا شکستگی از بین بروند، روش‌های مختلفی برای جایگزینی دندان پیشنهاد می‌شود. اف آر سی، روشی مقرون به صرفه است که در آن به جای فلز از کامپوزیت‌های مقاوم با فایبر یا پلیمرهای مقاوم با الیاف به همراه کامپوزیت استفاده می‌شود. قاب فیبری با چسب به دندان طبیعی متصل می‌شود به شکلی که باند بین کامپوزیت و مینای دندان مستحکم‌ترین حالت ممکن را داشته باشد.
اوردنچر (overdenture)
به پروتز متحرکی است که به وسیله ایمپلنت‌های دندانی پشتیبانی می‌شود، اوردنچر می‌گویند. اوردنچر به دو تکیه گاه متصل است و قابلیت نگهداری خوبی دارد. باید گفت که اوردنچر نسبت به پروتزهای متحرک معمولی، ثبات و تأثیرگذاری بیشتری دارد. در بیمارانی که دندان‌های خود را به دلایل مختلف از دست داده‌اند یکی از بهترین روش‌های درمانی استفاده از اوردنچر ثابت است که کارایی مؤثرتر و طول عمر بیشتری دارد.
ایمپلنت دندان
افراد ممکن است به دلایل مختلف یک یا چند دندان خود را از دست بدهند. در این مواقع یکی از درمان‌های رایج در دندانپزشکی، جایگزینی دندان است که با ایمپلنت قابل انجام است. ایمپلنت دندانی، یک پیچ فلزی است که به عنوان ریشه دندان، درون فک قرار می‌گیرد. ایمپلنت دندان حتماً باید توسط دندان‌پزشک متخصص ایمپلنت در تهران انجام شود تا بهترین نتیجه حاصل گردد. در غیر این صورت ایمپلنت می‌تواند عاملی برای ایجاد عفونت در لثه و فک باشد.
اباتمنت (Abutment)
اباتمنت یکی از اجزای مهم ایمپلنت است که برای اتصال عاج و پایه ایمپلنت استفاده می‌شود. وظیفه اصلی اباتمنت اتصال این دو قطعه است و در درمان‌های ایمپلنت و پروتز دندان کاربرد دارد.
آمالگام(amalgam)
برای پر کردن دندان باید از مواد پرکننده دندانپزشکی سازگار با بدن استفاده شود. آمالگام، نوعی ماده پرکننده دندان است که پس از تراشیدن دندان، حفره دندانی را با آن پر می‌کنند. ترکیبات آمالگام از موادی مانند جیوه، نقره، قلع و روی میباشد و ماندگاری خوبی در حفره دندان دارد.
بلیچینگ دندان
بر اثر مصرف مواد غذایی مختلف، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، تجمع جرم و پلاک دندانی، استعمال دخانیات و سیگار، مصرف خوراکی‌های رنگی و … دندان‌ها دچار تغییر رنگ می‌شوند. علت این تغییر رنگ، کاهش استحکام مینای دندان و نفوذ رنگ‌دانه‌ها به آن است. بلیچینگ، یک روش درمانی برای دندان‌های دچار تغییر رنگ شده‌اند است. طی این درمان از مواد اکسید کننده، برای از بین بردن رنگ‌دانه‌های نفوذ کرده به مینای دندان استفاده می‌شود. بلیچینگ به دو صورت قابل انجام است. چنانچه بلیچینگ در مطب و توسط دندان‌پزشک انجام شود به آن آفیس بلیچینگ ( office bleaching ) می گویند. گاهی دندان‌پزشک مواد بلیچینگ را در اختیار بیمار قرار می‌دهد تا در منزل، مراحل آن را طبق دستور دندان‌پزشک انجام دهد که به آن هوم بلیچینگ (home bleaching) می گویند. پس از بلیچینگ دندان‌ها درخشندگی و رنگ طبیعی پیدا می‌کنند.
بریج یا پل دندان (Bridge)
راهکاری که برای ترمیم جای خالی دندان در نظر می‌گیرند، بریج یا پل دندان نام دارد. در این روش، ایمپلنت یا دو دندان را مانند پل به هم متصل می‌کنند تا جایگزینی برای دندان‌های از دست رفته باشد. برای انجام بریج لازم است دندان‌های کناری را تراش دهند و دو طرف محل اتصال دندان‌های پایه را نیز روکش کنند. بریج راه حلی برای پر کردن فضای خالی دندان‌های از دست رفته است و به طور دائم در دهان متصل می‌شود. جنس بریج ترکیبی از سرامیک یا چینی با فلز است. در برخی موارد پل دندان بدون ترکیبات فلزی و تنها با مواد سرامیکی یا چینی درست می‌شود.
بیلدآپ عاج (Build-up)
به درمانی که طی آن عاج دندان بازسازی می‌شود، بیلدآپ می گویند. زمانی که دندان‌ها بر اثر پوسیدگی، شکستگی یا تراش از بین بروند، باید به کمک مواد ترمیمی عاج دندان بازسازی شود. برای بازسازی عاج دندان می‌توان از موادی مانند آمالگام یا کامپوزیت استفاده کرد.
در این مقاله از سایت دکتر ستاره هاشمی به موضوع آشنایی با اصطلاحات دندانپزشکی پرداختیم. در مقاله بعد به معرفی دیگر اصطلاحات و مفاهیم پایه دندانپزشکی می‌پردازیم. شما می‌توانید با مطالعه دیگر مقالات سایت از سلامت دهان و دندان خود و خانواده خود مراقبت کنید. با ما همراه باشید.
برای آشنایی با اصلاحات دندانپزشکی (بخش دوم) همراه سایت باشید.
دکتر ستاره هاشمی فوق تخصص جراحی فک و لثه، دارای بورد تخصصی، فلوشیپ لیزرهای دندانی از دانشگاه آخن. درمان بیماری های لثه به کمک لیزر، جراحی های افزایش طول تاج در نواحی زیبایی، جراحی ایمپلنت های دندانی، پیوند استخوان و جراحی سینوس توسط دکتر ستاره هاشمی انجام می شود.
