زمان رویش دندان‌های شیری و ترتیب آنها
تشکیل و تکامل دندان‌های شیری از دوران جنینی یعنی زمانی که انسان در رحم مادر است، آغاز می‌شود. طبق گزارشات پزشکان، تکامل دندان‌ها در هفته ششم دوران جنینی با دستگاه‌های خاص پزشکی قابل مشاهده است اما تا چند ماه پس از تولد نمایان نمی‌شود. دندان‌های شیری در کودکان از ۴ تا ۶ ماهگی شروع به رویش می‌کنند و تا سه سالگی ادامه می‌یابند. عوامل مختلفی در زمان رویش دندان‌ها تأثیرگذار است و سن رویش دندان‌ها در همه کودکان یکسان نیست. بنابراین هرگز زمان رویش دندان‌های کودک خود را با همسالان او مقایسه نکنید. منطقه جغرافیایی، ژنتیک، وراثت، تغذیه کودک و … بر زمان رویش دندان‌های شیری تأثیر مستقیم دارد.
رویش دندان‌های شیری همیشه یکی از نگرانی‌های والدین بوده است. از این رو قصد داریم در این مقاله از سایت دکتر ستاره هاشمی درباره «زمان رویش دندان‌های شیری و ترتیب آنها» صحبت کنیم. چنانچه فرزند شما در سنین کودکی به سر می‌برد پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی در این باره کسب کنید.
ترتیب رویش دندان‌های شیری
به صورت قطعی نمی‌توان برای هر کودک، زمان دقیق رویش دندان‌های شیری را مشخص کرد. بعضی از نوزادان هنگام تولد با یک یا چند دندان به دنیا می‌آیند. به دندان‌هایی که در زمان تولد قابل رویت هستند، دندان‌های ناتال- نئوناتال میگویند. این دندان‌ها نسبتاً نرم هستند و جزء دندان‌های شیری محسوب نمی‌شود. جهت پیشگیری از ایجاد اختلال در زمان شیر خوردن، دندان‌های ناتال بلافاصله پس از تولد کشیده می‌شوند. رویش دندان‌های شیری از دندان جلویی فک پایین آغاز می‌شود و این فرایند تا پایان سه سالگی ادامه می‌یابد. چنانچه کودک با اختلال و مشکل خاصی مواجه نشود، در پایان سه سالگی، ۲۰ دندان شیری در دهان خود دارد. همانطور که پیش‌تر گفتیم زمان رویش دندان‌های شیری در کودکان متفاوت است با این حال ترتیب آنها در اکثر مواقع به صورت زیر می‌باشد:
۱- بین ۶ تا ۱۰ ماهگی دو دندان جلوی میانی در فک پایین نمایان می‌شوند.
۲- بین ۸ تا ۱۳ ماهگی کودک، دو دندان جلویی میانی فک بالا رشد می‌کند.
۳- پس از رویش دندان‌های جلویی بالا و پایین، نوبت به رویش دندان‌های پیشین کناری می‌رسد. این اتفاق حوالی ۸ تا ۱۶ ماهگی کودک رخ می‌دهد. در این زمان، جفت دندان‌های جلویی بالا و پایین به‌طور کامل قابل مشاهده هستند و می‌توان گفت رشد آنها تکمیل شده است.
۴- رویش دندان‌های آسیاب اول شیری، معمولاً از فک پایین شروع می‌شود و پس از یک سالگی اتفاق می افتد. لازم به ذکر است رویش دندان‌های آسیاب اول، تا حدود ۱۹ ماهگی کودک ادامه می‌یابد.
۵-دندان‌های نیش شیری فک بالا و پایین در حوالی ۱۶ تا ۲۳ ماهگی کودک نمایان می‌شود.
۶- رویش دندان‌های شیری بین ۲۵ تا ۳۳ ماهگی کودک خاتمه می‌یابد و در این بازه زمانی دندان‌های آسیاب دوم شیری نمایان می‌شوند.
اگر ترتیب رویش این‌گونه نبود چه کار کنیم؟
ممکن است در بعضی کودکان ترتیب رویش متفاوت باشد. بنابراین اگر مشکل اضافه یا کم بودن دندان‌ها در فک کودک وجود نداشته باشد، جای نگرانی نیست. با این حال بهتر است پس از رویش اولین دندان‌های شیری، در بازه‌های زمانی منظم به دندان‌پزشک کودکان مراجعه کنید و مراقبت‌های لازم هر دوره را بیاموزید.
بیشتر بخوانید: اصلاح طرح لبخند چگونه انجام می شود؟
راهکارهای آرام کردن کودک در زمان رویش دندان‌ها
رویش دندان‌های شیری با درد و نا آرامی کودک همراه است. لازم است با انجام مراقبت‌های ویژه از کودک، به او کمک کنید تا این دوران را به خوبی پشت سر بگذارد.
– جهت کاهش درد و ناآرامی کودک، از کمپرس سرد کمک بگیرید. برای این منظور تکه پارچه تمیزی را با آب خیس کنید و در یخچال بگذارید. برای تسکین درد دندان‌های جلویی می‌توانید از این تکه پارچه استفاده کنید.
– راهکار دوم برای آرام کردن کودک، ماساژ محل رویش دندان شیری است. برای این منظور حلقه‌های پلاستیکی مخصوصی در داروخانه‌ها وجود دارد که می‌توانید برای کودک خود تهیه کنید. برای هر بار استفاده، ابتدا حلقه پلاستیکی را تمیز بشویید و سپس در یخچال قرار دهید. کودکان از گاز گرفتن حلقه‌های خنک لذت می‌برند و درد و التهاب محل رویش تا حدودی کاهش می‌یابد.
– اگر در دوران رویش دندان‌های شیری، کودک شما نا آرامی غیر قابل کنترل دارد می‌توانید با تجویز دندانپزشکی کودکان از ژل‌های بی‌حسی موضعی کمک بگیرید. هرگز بدون مشورت با دندان‌پزشک کودکان از داروهای آرام‌بخش برای تسکین درد رویش دندان شیری استفاده نکنید.
بیشتر بخوانید: آیا می دانید جراحی لثه با لیزر در چه مواردی توسط متخصص انجام می شود؟
علائم رویش دندان شیری
اگرچه نمی‌توان برای همه کودکان علائم مشخص و دقیقی برای رویش دندان‌های شیری در نظر گرفتن با این حال بعضی از علائم در اکثر کودکان مشترک است.
1- بی تابی و بی‌قراری کودک (که گاهی با تب همراه است) یکی از علائم اولیه رویش دندان‌های شیری می‌باشد. معمولاً کودکان چند روز پیش از رویش دندان شیری با التهاب لثه مواجه می‌شوند که پیشنهاد می شود به متخصص لثه در تهران مراجعه شود.
2- کودک در این دوران تمایل دارد دست خود را مدام در دهان نگه دارند. در این دوره هر وسیله و اسباب بازی که در دسترس خود دارد به سمت دهانش می‌برد. توجه داشته باشید چنانچه کودک شما چنین وضعیتی دارد حتماً تمامی اسباب بازی‌ها و وسایلی که در دسترس او قرار دارد را بشویید و ضدعفونی کنید.
3- خارش لثه و نازک شدن آن از دیگر علائم رویش دندان‌های شیری است.
4- افزایش جریان بزاق و خارج شدن آن از دهان به شکلی که پیشبند و جلوی لباس کودک خیس شود از دیگر نشانه‌های رویش دندان است. بهتر است در این زمان پیش بند یا لباس کودک خود را مرتب عوض کنید تا احساس ناخوشایندی نداشته باشد.
5- بی اشتهایی و عدم تمایل به مصرف مواد غذایی در بعضی کودکان نشانه رویش دندان است. در این صورت سعی کنید غذاهای نرم و مقوی به کودک خود بدهید و هرگز با اصرار به او غذا ندهید.
مراقبت‌های بهداشتی زمان رویش دندان‌های شیری
یکی از مهم‌ترین مراقبت‌های بهداشتی کودکان که باید با رویش اولین دندان آغاز شود، تمیز کردن دندان است. بخصوص کودکانی که عادت دارند شب هنگام شیر بخورند باید پس از هر بار شیر خوردن دندان او با پنبه مرطوب تمیز شود. در سنین پایین که کودک توانایی مسواک زدن را ندارد این وظیفه به عهده والدین است. برای این منظور پس از هر وعده غذایی کودک را برای مسواک زدن آماده کنید و با مسواک‌های نرم و مخصوص کودکان دندان‌ها را کامل تمیز کنید. سعی کنید در دورانی که کودک در مرحله رویش دندان‌های شیری به سر می‌برد مواد غذایی شیرین و چسبناک مصرف نکند.
پس از دو سالگی می‌توانید پس از مصرف مواد غذایی، از نخ دندان برای تمیز کردن بین دندان‌های کودک استفاده کنید. چنانچه کودک شما توانایی استفاده از دهان‌شویه را دارد، بهتر است یک دهان‌شویه مخصوص کودکان تهیه کنید و روزانه یک بار به کودک کمک کنید تا از دهان‌شویه استفاده کند. انجام دقیق موارد بالا موجب پیشگیری از پوسیدگی دندان‌های شیری می‌شود.
در این مقاله از سایت دکتر ستاره هاشمی به زمان و ترتیب رویش دندان‌های شیری پرداختیم. امیدواریم والدین عزیز با مطالعه این مقاله اطلاعات کافی جهت گذراندن این دوران شیرین را کسب کرده باشند.
