در جوامع امروزی افراد به دنبال یافتن اطلاعات مفید درباره سلامتی هستند تا از بیماریهای احتمالی پیشگیری کنند و کیفیت وضعیت سلامتی خود را ارتقا دهند. درک مفاهیم دندانپزشکی به ما کمک میکند تا رعایت بهداشت دهان و دندان را با توجه و نظم بیشتری پیگیری کنیم. همچنین آشنایی با مفاهیم مختلف دندانپزشکی گامی مؤثر در دستیابی به سلامت دندانها میباشد. اکلوژن یکی از اصطلاحات مهم در دندانپزشکی است که به عنوان یکی از ناهنجاریهای شایع دندانی مطرح میشود. اکلوژن خفیف شاید به تنهایی مشکل خاصی برای فرد ایجاد نکند اما زمینه ساز آسیبهای بعدی خواهد بود. در این مقاله از سایت دکتر ستاره هاشمی به موضوع مال اکلوژن دندانی چیست خواهیم پرداخت. لطفاً تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
به مشکلات مرتبط با عدم تراز و هماهنگی دندانها، مال اکلوژن (Malocclusion) می گویند که در زیبایی و سلامتی دهان و دندانها نقش مؤثری دارد. ساختار جمجمه انسان به شکلی است که فک بالا از فک پایین بزرگتر است. بنابراین قوس دندانی فک بالا نیز از قوس دندانی فک پایین بزرگتر است. در یک انسان سالم، ساختار طبیعی دندانها به شکلی است که دندانهای بالا کمی جلوتر از دندانهای پایینی قرار میگیرند و کمی روی دندانهای فک پایین را میپوشانند. بنابراین هر حالت و وضعیتی غیر از این در دندانپزشکی با عنوان مال اکلوژن شناخته میشود.
این ناهنجاری در واقع به ارتباط تماسی دندانها در فک بالا و پایین (هنگام بستن دهان) اشاره دارد. موقعیت غیر طبیعی فک و دندانها منجر به آسیبهای مختلفی میشود و دندانها نمیتوانند عملکرد و نقش خود را به درستی انجام دهند. ممکن است نام این ناهنجاری را با عناوین دیگری مانند کراس بایت، اوربایت، آندربایت شنیده باشید.
طبقه بندی مال اکلوژن
مال اکلوژن دندانی به راحتی از طریق معاینات دندانپزشکی مشخص میشود. دندانپزشک حین معاینه از شدت مشکل آگاه میشود و در بعضی مواقع میزان تراز دندانها را با اشعه ایکس بررسی میکند. برای درمان مال اکلوژن ابتدا باید نوع و درجه آن برای اصلاح طرح لبخند مشخص شود. به طور کلی مشکلات مال اکلوژن را به سه دسته اصلی طبقه بندی میکنند که در ادامه به توضیح هر کدام خواهیم پرداخت.
مال اکلوژن کلاس 1- اکثر کسانی که با این ناهنجاری مواجه هستند در دسته کلاس 1 قرار میگیرند. این افراد با مشکل ساختاری جدی فک ندارند و تنها مشکلی که از آن رنج میبرند، به هم ریختگی و شلوغی دندانها است. مشکلاتی از قبیل بی نظمی، چرخش، تداخل دندانها، رشد بیش از حد یا کمتر از حد نرمال دندانها در این کلاس طبقه بندی میشود. همچنین اگر دندانهای فک بالایی مقدار ناچیزی جلو باشند، بیمار در مال اکلوژن کلاس 1 قرار میگیرد. درمانهای این کلاس در مدت زمان کمتری نسبت به کلاسهای دیگر امکانپذیر است.
مال اکلوژن کلاس 3- اگر دندانهای فک پایینی بیش از حد معمول بیرون زده باشند و دندانهای جلویی فک پایین و بالا رویهم قرار نگیرند، فرد در کلاس ۳ قرار میگیرد. در دندانپزشکی به این حالت «پروگناتیسم» میگویند.
علائم مال اکلوژن چیست؟
علائم و نشانههای این مشکل در سطح خفیف تا شدید شامل موارد زیر میشود:
تغییر در ظاهر صورت
تنفس از راه دهان
عدم هماهنگی و تراز دندانها
گاز گرفتن مکرر بخش داخلی لپها یا لبها
احساس ناراحتی زمان مصرف غذا و دشواری در جویدن
مشکلات گفتاری مانند سوت کشیدن هنگام ادای بعضی از حروف
و…
بیشتر بخوانید: متخصص لثه در تهران چگونه به رفع مشکلات لثه با روش درمانی مناسب کمک می کند؟
عوامل ایجاد مال اکلوژن
به طور کلی مال اکلوژن را میتوان در آن دسته ناهنجاریهای قرارداد که به صورت ارثی از والدین به فرزندان منتقل میشود. گاهی مشکلات دندانی از نسلی به نسل بعد انتقال پیدا میکنند و گاهی هم عوامل محیطی، شرایط زندگی شخصی و عادات غلط در ایجاد مشکلات و ناهنجاریهای دهان و دندان نقش دارند. به طور معمول بعضی از عادات میتواند شکل و ساختار فک را تغییر دهد که در ادامه برخی از آنها را مطرح خواهیم کرد:
شکاف لب و کام
تروما به صورت و فک
تومورهای دهان و فک
مراقبت ضعیف از دندانها
رشد غیر طبیعی دندانها
مکیدن انگشت شست در کودکی
انسداد راههای تنفسی بخصوص در بینی
استفاده از پستانک در سنین بعد از دو سالگی
استفاده طولانی مدت از شیشه شیر در کودکان
راههای درمان اکلوژن دندان
تعداد زیادی از افرادی که با این مشکل مواجه هستند نیاز به درمانهای پیشرفته ندارند. گاهی با تغییر لایف استایل و ترک عادات اشتباه در سنین رشد، این مشکل تا حدودی قابل کنترل است. اما در مواردی که مال اکلوژن پیشرفته باشد و موجب آسیبهای جدی به فرد شود، لازم است با متخصص ارتودنسی مشورت کنید. بر اساس نوع و کلاس مال اکلوژن درمانهای متفاوتی پیشنهاد میشود که رایجترین راهکار درمانی، ارتودنسی است. این درمانها شامل موارد زیر میباشند:
بریس برای اصلاح موقعیت دندانها
تراش و تغییر شکل یک یا چند دندان
تصحیح کراولینگ و شلوغی دندانها از طریق کشیدن یک یا چند دندان
انجام عمل جراحی برای تغییر شکل فک ( در مواقعی که ناهنجاریها حاد باشند)
بهکارگیری سیمها و صفحات مخصوص دندانپزشکی برای تثبیت موقعیت استخوان فک
راههای پیشگیری از مال اکلوژن
همان طور که پیشتر به آن اشاره کردیم، این ناهنجاری در اکثر موارد به صورت ارثی از والدین به فرزندان منتقل میشود. در این مواقع امکان پیشگیری وجود ندارد. اما در کودکانی که عادات غلط مانند مکیدن انگشت، استفاده بیش از حد از شیشه شیر و پستانک دارند میتوان با تغییر این عادات از ایجاد مال اکلوژن پیشگیری کرد. همچنین لازم است والدین وضعیت رشد فرزند خود را با دقت زیر نظر داشته باشند و نسبت به مشکلات ساختار فک و موقعیت دندانها اقدامات درمانی لازم را جدی بگیرند. اگر فرزند شما با مال اکلوژن رنج میبرد بهتر است هر چه سریعتر مراحل درمانی او را شروع کنید. چراکه اصلاح ناهنجاریهای فک و دندانها در سنین پایین راحتتر و در مدت زمان کمتری امکانپذیر است و نتایج بهتری دارد.
در این مقاله از سایت با یکی از اصطلاحات مهم در دندانپزشکی با عنوان مال اکلوژن دندانی آشنا شدیم. علائم و عوامل آن را بررسی و راههای درمان و پیشگیری از آن را مطرح کردیم. کلینیک دندانپزشکی دکتر ستاره هاشمی با حضور متخصصین ارتودنسی تمامی خدمات درمانی جهت درمان مال اکلوژن دندانی را ارائه میدهد. شما میتوانید هر روزه با مراجعه به کلینیک ما از مشاورهی متخصصان این حوزه بهرهمند شوید.برای مطالعه درمورد چگونگی و هزینه ایمپلنت یک روزه در تهران اینجا کلیک کنید.